TCMB BASKANI KARAHAN: ADIMLARIMIZI PIYASALARDA OLUSAN OYNAKLIGIN MAKROEKONOMIK ETKILERINI SINIRLAMAK AMACIYLA PROAKT
TCMB BASKANI KARAHAN: ADIMLARIMIZI PIYASALARDA OLUSAN OYNAKLIGIN MAKROEKONOMIK ETKILERINI SINIRLAMAK AMACIYLA PROAKTIF BIR YAKLASIMLA BELIRLEYECEGIZ
TCMB BASKAN FATIH KARAHAN`IN TCMB 93. OLAGAN GENEL KURUL TOPLANTISI`NDA YAPTIGI KONUSMA ASAGIDA BULUNUYOR:
MERKEZ BANKALARININ TOPLUMSAL REFAH ARTISINA EN BUYUK KATKISI FIYAT ISTIKRARINI SAGLAMALARIYLA GERCEKLESIR. 2024 YILI, TURKIYE CUMHURIYET MERKEZ BANKASININ BU BILINCLE KARARLI ADIMLAR ATTIGI, BOYLECE DEZENFLASYON SURECININ BASLADIGI BIR YIL OLDU.
GENEL KURUL’DA GORUSECEGIMIZ GUNDEM MADDELERINE GECMEDEN ONCE 2024 YILI BASINDAN BU YANA MAKROEKONOMIK GELISMELERE DAIR DEGERLENDIRMELERIMIZI VE PARA POLITIKASI UYGULAMALARIMIZI OZETLEYECEGIM. DAHA SONRA SON DONEMDE PIYASALARDA YASANAN HAREKETLILIK KARSISINDA ALDIGIMIZ TEDBIRLERDEN BAHSEDECEGIM. KONUSMAMIN SON BOLUMUNDE ISE KISACA 2024 YILI KURUMSAL FAALIYETLERIMIZE DEGINECEGIM.
2024 YILINDA KURESEL BUYUME GORUNUMUNDE SINIRLI BIR IYILESME KAYDEDILDI, ISGUCU PIYASALARININ ARZ VE TALEP DENGESINDEKI NORMALLESME EGILIMI SURDU. SON DONEMDE KURESEL EKONOMI VE TICARET POLITIKALARINA ILISKIN ARTAN BELIRSIZLIKLER VE JEOPOLITIK GELISMELER 2025 YILI KURESEL BUYUME UZERINDE ASAGI YONLU RISKLERI ARTIRDI. KURESEL ENFLASYONDA DUSUS GOZLENMEKLE BIRLIKTE, BELIRSIZLIGIN YUKSEK VE RISKLERIN CANLI OLMASI, MERKEZ BANKALARININ TEMKINLI DURUSLARINI DEVAM ETTIRMELERINE NEDEN OLDU.
ULKEMIZDE ISE, 2024 YILININ ILK CEYREGINDE UCRET AYARLAMALARI VE ONE CEKILEN TALEP KAYNAKLI OLARAK GUCLU SEYREDEN IKTISADI FAALIYET, PARASAL SIKILASMANIN ETKILERI ILE OZELLIKLE IKINCI VE UCUNCU CEYREKTE YAVASLADI. YILIN SON CEYREGINDE ISE KAMPANYALARIN ETKISIYLE HANEHALKI TALEBI VE IKTISADI FAALIYET ONCEKI IKI CEYREGE GORE HIZLANDI. BU GELISMELER CERCEVESINDE, 2024 YILI GENELINDE YURT ICI TALEBIN VE NET IHRACATIN BUYUMEYE KATKISI DENGELI SEYREDEREK DAHA SAGLIKLI BIR GORUNUME ISARET ETTI. SOZ KONUSU DENGELENMEYLE UYUMLU OLARAK IKTISADI FAALIYET 2024 YILINDA YILLIK BAZDA YAVASLADI VE BUYUME ORANI YUZDE 3,2 OLARAK GERCEKLESTI. URETIM TARAFINDAN BAKILDIGINDA, YILIN GENELINDE BUYUMENIN TEMEL SURUKLEYICISI HIZMETLER SEKTORU OLURKEN, INSAAT SEKTORU BU BUYUMEYE ARTIS YONUNDE KATKI SAGLADI. 2025 YILININ ILK CEYREGINE ILISKIN TALEP GOSTERGELERI, YURT ICI TALEBIN IVME KAYBETMEKLE BIRLIKTE ONGORULENIN UZERINDE SEYRETTIGINI VE ENFLASYONU DUSURUCU ETKISININ AZALDIGINI IMA EDIYOR. BU NOKTADA, TALEP GOSTERGELERINI YAKINDAN TAKIP ETTIGIMIZI VE TALEP KOSULLARINDAKI GELISMELERIN DEZENFLASYON SURECINI OLUMSUZ YONDE ETKILEMESI DURUMUNDA, GEREKLI ONLEMLERI ALACAGIMIZI VURGULAMAK ISTERIM.
2024 YILINDA, IHRACAT YILLIK BAZDA ARTARKEN, ITHALAT GERILEDI. DIS TICARET ACIGINDAKI AZALMA VE HIZMETLER DENGESINDEKI GUCLU GORUNUMUN ETKISIYLE, CARI ISLEMLER ACIGI 2024 YILINDA BELIRGIN SEKILDE DUSTU VE 10 MILYAR ABD DOLARI OLARAK GERCEKLESTI. HIZMETLER DENGESINDEKI GUCLU GORUNUM CARI ISLEMLER DENGESINE OLUMLU YANSIRKEN, ALTIN, ENERJI VE CEKIRDEK DIS TICARET DENGESINDEKI IYILESMELER, CARI ACIKTAKI DUSUSU DESTEKLEDI. 2025 YILININ SUBAT AYI ITIBARIYLA 12 AYLIK BIRIKIMLI CARI ACIK, HIZMETLER DENGESI FAZLASINDAKI YUKSEK SEVIYEYE KARSIN, ALTIN VE ENERJI ACIKLARINDAKI ARTISIN ETKISIYLE 12,8 MILYAR ABD DOLARI OLARAK GERCEKLESTI.
2024 YILININ MAYIS AYI ITIBARIYLA YILLIK YUZDE 75,5 SEVIYESINE ULASAN TUKETICI ENFLASYONU, 2024 YILININ HAZIRAN AYINDA BASLAYAN DEZENFLASYON SURECI ILE HIZLI BIR GERILEME EGILIMINE GIREREK, YIL SONUNDA YUZDE 44,4 OLARAK GERCEKLESTI. PARASAL SIKILASMANIN ETKISIYLE YIL BOYUNCA ZAYIFLAMA EGILIMI GOSTEREN YURT ICI TALEP KOSULLARI, YILIN IKINCI YARISINDA ENFLASYONDAKI DUSUSU DESTEKLEYICI SEVIYELERE GELDI. KREDI KULLANIMI YILIN ILK YARISINDA ARTISLAR SERGILEDI, ANCAK ALINAN MAKROIHTIYATI TEDBIRLERIN DESTEGIYLE YILIN KALAN DONEMINDE ILIMLI SEYRETTI. TURK LIRASINDAKI DEGER KAYBININ GECEN YILA GORE DAHA SINIRLI OLMASI BU KANALDAN GELEN ENFLASYONIST BASKILARI HAFIFLETTI.
2024 YILINDA UCRET VE HAMMADDE KAYNAKLI MALIYET ARTISLARI ZAYIFLADI. EMTIA FIYATLARI YILIN ILK CEYREGINDE BIR MIKTAR YUKSELDIKTEN SONRA YILIN KALAN KISMINDA ENERJI GRUBU ONCULUGUNDE GERILEME EGILIMINDE OLDU. ENFLASYON BEKLENTILERI ENFLASYON TAHMINLERININ UZERINDE SEYRETMEKLE BIRLIKTE YIL BOYUNCA GERILEDI. BU GELISMELERIN YANI SIRA, GIDA GRUBUNDA BELIRLI DONEMLERDE ORTAYA CIKAN FIYAT ARTISLARI, ENFLASYON ACISINDAN BIR RISK UNSURU OLDU.
DEGERLI KONUKLAR,
OZETLEDIGIM BU MAKRO GORUNUM ALTINDA, PARA POLITIKASI DURUSUMUZU, DEZENFLASYON SURECININ DEVAMINI SAGLAYACAK SEKILDE BELIRLIYORUZ. DEZENFLASYONUN EN KISA SUREDE TESISI, ENFLASYON BEKLENTILERININ CIPALANMASI VE FIYATLAMA DAVRANISLARINDAKI BOZULMANIN KONTROL ALTINA ALINMASI ICIN BASLADIGIMIZ GUCLU PARASAL SIKILASTIRMA SURECI CERCEVESINDE, POLITIKA FAIZINI 2024 YILI MART AYI ITIBARIYLA YUZDE 50 DUZEYINE CIKARDIK. 2024 YILI NISAN-KASIM DONEMINDE ENFLASYON UZERINDEKI YUKARI YONLU RISKLERE KARSI IHTIYATLI DURUSUMUZU KORUYARAK POLITIKA FAIZINI YUZDE 50 DUZEYINDE SABIT TUTTUK.
ARALIK AYINDA ISE, POLITIKA FAIZININ SEVIYESINI, ENFLASYON GORUNUMU VE ENFLASYON BEKLENTILERINDEKI IYILESMEYI DIKKATE ALARAK YUZDE 47,5’E INDIRDIK. AYRICA GECELIK VADEDE BORCLANMA VE BORC VERME ORANLARININ BIR HAFTA VADELI REPO IHALE FAIZ ORANINA KIYASLA -/+ 150 BAZ PUANLIK BIR MARJ ILE BELIRLENMESINE KARAR VERDIK.
POLITIKA FAIZINE EK OLARAK, IKTISADI BIRIMLERIN BEKLENTILERINDEKI AYRISMA VE OLASI OYNAKLIKLARA KARSI, PARASAL AKTARIMIN ETKINLIGINI ARTIRMAK AMACIYLA, 2024 YILINDA DA MAKROIHTIYATI POLITIKALARI UYGULAMAYA DEVAM ETTIK. MEVDUATA, KREDILERE VE LIKIDITE YONETIMINE ILISKIN ETKILI DUZENLEMELER YAPTIK.
BU KAPSAMDA, PARASAL SIKILASTIRMAYI DESTEKLEMEK AMACIYLA TURK LIRASI LIKIDITE FAZLASININ GIDERILMESINE YONELIK SIKILASTIRICI ADIMLAR ATTIK. MAKROIHTIYATI CERCEVEDEKI SADELESME KAPSAMINDA MENKUL KIYMET TESISI DUZENLEMESINI YURURLUKTEN KALDIRDIK, KALDIRAC ORANINA GORE ILAVE ZORUNLU KARSILIK TESISI UYGULAMASINI SONLANDIRDIK.
KUR KORUMALI MEVDUAT HESAPLARININ TL’YE GECIS YOLUYLA KADEMELI OLARAK AZALTILMASI AMACIYLA, KKM’DEN TL’YE GECISE VE YENILENMESINE ILISKIN HEDEF HESAPLAMALARINDA DEGISIKLIK YAPTIK. BUNA ILAVETEN KKM ICIN TESIS EDILMESI GEREKEN ZORUNLU KARSILIKLARA FAIZ VEYA TELAFI ODEMESI UYGULAMASINI KALDIRDIK.
2024 YILININ HAZIRAN AYINDA BASLAYAN DEZENFLASYON SURECI, 2025 YILININ ILK CEYREGINDE DE DEVAM ETTI. MART AYI ITIBARIYLA YILLIK TUKETICI ENFLASYONU YUZDE 38,1’E GERILEDI. YILIN ILK CEYREGINDE EMTIA FIYATLARINDA PETROL FIYATLARI ONCULUGUNDE DUSUS YASANDI. TEMEL MAL YILLIK ENFLASYONU OLDUKCA ILIMLI BIR ARTIS SERGILEYEREK YUZDE 20’NIN ALTINA GERILEDI. HIZMET ENFLASYONU ISE, OCAK AYINDA, UCRET VE YONETILEN/YONLENDIRILEN FIYAT VE MAKTU VERGI AYARLAMALARININ ETKISIYLE BIR MIKTAR YUKSELMEKLE BIRLIKTE, SUBAT VE MART AYLARINDA BELIRGIN BIR YAVASLAMA EGILIMINE GIRDI. TAZE MEYVE VE SEBZE FIYATLARINDA YILIN ILK IKI AYINDA ILIMLI ARTISLAR GOZLENIRKEN, MART AYINDA YASANAN OLUMSUZ HAVA KOSULLARI, MEYVE VE SEBZE FIYATLARINDA ARTISA NEDEN OLDU.
ENFLASYONDAKI BU GELISMELERE PARALEL OLARAK, POLITIKA FAIZINI OCAK AYINDA %45’E MART AYINDA ISE %42,5’E INDIRDIK. MAKRO FINANSAL ISTIKRARI KORUMAK, SIKI PARASAL DURUSU DESTEKLEMEK VE PARA POLITIKASI AKTARIM MEKANIZMASININ ETKINLIGINI ARTIRMAK ICIN, 2025 YILINDA DA MAKROIHTIYATI TEDBIRLERE DEVAM ETTIK.
BU KAPSAMDA, KREDI BUYUMESI VE KOMPOZISYONUNUN DEZENFLASYON PATIKASI ILE UYUMLU SEYRINI TEMIN ETMEK AMACIYLA, YABANCI PARA TICARI KREDILER ICIN AYLIK BUYUME SINIRINI ONCE YUZDE 1’E DAHA SONRA YUZDE 0,5’E INDIRDIK. TURK LIRASI TICARI KREDILERDE ISE KOBI KREDI BUYUME SINIRINI YUZDE 2,5 DIGER TICARI KREDI BUYUME SINIRINI YUZDE 1,5 OLARAK BELIRLEDIK. BANKALARIN 1 YILA KADAR VADELI TURK LIRASI CINSI YUKUMLULUKLERI ICIN ZORUNLU KARSILIK ORANINI YUKSELTTIK. KKM HESAPLARINDAN CIKIS STRATEJISI KAPSAMINDA TUZEL KISILERIN HESAP ACMA VE YENILEME ISLEMLERINI SONLANDIRDIK.
SAYGIDEGER KATILIMCILAR,
KONUSMAMIN BU BOLUMUNDE SIZLERE SON DONEM PIYASA GELISMELERINE VE BU GELISMELERIN ENFLASYON GORUNUMU ACISINDAN OLUSTURABILECEGI RISKLERI SINIRLAMAK AMACIYLA ALDIGIMIZ TEDBIRLERE DEGINECEGIM.
BILDIGINIZ UZERE MART VE NISAN AYLARINDA YURT ICI VE YURT DISI FINANSAL PIYASALARDA YASANAN GELISMELER, FINANSAL VARLIKLARDA DEGER KAYIPLARINA NEDEN OLDU. BU GELISMELERIN MAKROEKONOMIK GORUNUMU BOZMAMASI ICIN PARASAL AKTARIM MEKANIZMASINI DESTEKLEYEN ILAVE ADIMLARI IVEDILIKLE ATTIK.
PARA POLITIKASI KURULU OLARAK, 20 MART TARIHINDE ARA BIR TOPLANTI YAPARAK SIKI PARASAL DURUSU DESTEKLEYICI TEDBIRLER ALDIK. BU DOGRULTUDA, MERKEZ BANKASI GECELIK BORC VERME FAIZ ORANINI YUZDE 44’TEN YUZDE 46’YA YUKSELTTIK. BUNUN YANI SIRA BIR HAFTA VADELI REPO IHALELERINE BIR SURELIGINE ARA VERDIK. BU SAYEDE 19 MART GUNU ASIRI OYNAKLIK SERGILEYEN GOSTERGELERDEKI ARTIS DAHA SINIRLI KALDI.
17 NISAN TARIHINDE POLITIKA FAIZINI YUZDE 42,5’TEN YUZDE 46’YA YUKSELTTIK. AYRICA, MERKEZ BANKASI GECELIK VADEDE BORC VERME FAIZ ORANINI YUZDE 46’DAN YUZDE 49’A, GECELIK VADEDE BORCLANMA FAIZ ORANINI ISE YUZDE 41’DEN YUZDE 44,5’E ARTIRDIK. KURESEL TICARETTE ARTAN KORUMACI EGILIMLERIN KURESEL IKTISADI FAALIYET, EMTIA FIYATLARI VE SERMAYE AKIMLARI KANALIYLA DEZENFLASYON SURECINE OLASI ETKILERINI YAKINDAN TAKIP EDIYORUZ.
PIYASADAKI OYNAKLIGI SINIRLAMAK UZERE TL VE DOVIZ LIKIDITESINE YONELIK TEDBIRLER ALDIK. BU KAPSAMDA TL DEPO IHALELERININ VADELERINI UZATTIK. AYRICA, LIKIDITE ARACLARIMIZIN CESITLILIGINI ARTIRARAK VADESI 91 GUNE KADAR LIKIDITE SENETLERI IHRAC ETMEYE BASLADIK. TAHVIL PIYASASININ ETKIN ISLEYISINI DESTEKLEMEK ICIN DOGRUDAN TAHVIL ALIMLARI GERCEKLESTIRDIK.
DOVIZ LIKIDITESINE YONELIK OLARAK DA TCMB NEZDINDE TL UZLASMALI VADELI DOVIZ SATIM ISLEMLERINE BASLADIK. LIKIDITE KOSULLARINI YAKINDAN IZLEMEYE VE LIKIDITE YONETIMI ARACLARINI ETKILI SEKILDE KULLANMAYA DEVAM EDECEGIZ.
DEGERLI KONUKLAR,
FINANSAL PIYASALARIN ETKIN ISLEYISININ SURMESI AMACIYLA, PIYASA KURALLARI ICINDE TUM PARA POLITIKASI ARACLARINI KARARLILIKLA KULLANMAYA DEVAM EDECEGIZ. ADIMLARIMIZI PIYASALARDA OLUSAN OYNAKLIGIN MAKROEKONOMIK ETKILERINI SINIRLAMAK AMACIYLA PROAKTIF BIR YAKLASIMLA BELIRLEYECEGIZ.
ENFLASYONDA KALICI DUSUS VE FIYAT ISTIKRARI SAGLANANA KADAR SIKI PARA POLITIKASI DURUSUNU SURDURECEGIZ. BU DOGRULTUDA, POLITIKA FAIZINI ENFLASYON GERCEKLESMELERI, ANA EGILIMI VE BEKLENTILERI GOZ ONUNDE BULUNDURARAK ONGORULEN DEZENFLASYON SURECININ GEREKTIRDIGI SIKILIGI SAGLAYACAK SEKILDE BELIRLEYECEGIZ. ENFLASYONDA BELIRGIN VE KALICI BIR BOZULMA ONGORULMESI DURUMUNDA PARA POLITIKASI DURUSUMUZU SIKILASTIRACAGIZ.
BANKAMIZIN SAYGIDEGER PAY SAHIPLERI, DEGERLI KONUKLAR,
KONUSMAMIN SON BOLUMUNDE 2024 YILINDAKI BAZI ONEMLI FAALIYETLERIMIZI OZETLEMEK ISTIYORUM.
UYGULADIGIMIZ POLITIKALARIN VE ALDIGIMIZ KARARLARIN ETKIN ILETISIMI VE DIGER PAYDASLARLA ESGUDUMU BUYUK ONEM ARZ ETMEKTEDIR. BU NEDENLE, FIYAT ISTIKRARINI SAGLAMA TEMEL AMACIMIZ DOGRULTUSUNDA ATTIGIMIZ KARARLI ADIMLARI, 2024 YILINDA DA YALIN, SEFFAF VE CIFT YONLU BIR ILETISIM POLITIKASI CERCEVESINDE KAMUOYUYLA PAYLASMAYA DEVAM ETTIK. ILK DEFA KAMUOYU ILE PAYLASILAN BIR “ARASTIRMA GUNDEMI” HAZIRLADIK.
GECTIGIMIZ YIL TEKNOLOJI VE FINANSAL ALTYAPIYI DAHA YOGUN VE ETKIN KULLANMAYA YONELIK ADIMLARIMIZ OLDU. BUNLARDAN BAZILARINA KISACA DEGINMEK ISTIYORUM.
FAST KAPSAMINDA, ODEMELER ALANINDA REKABETI VE YENILIKCILIGI ARTIRMAK, YENI VE KATMA DEGERLI HIZMETLERIN SUNULMASINI SAGLAMAK AMACIYLA CALISMALARIMIZI 2024 YILINDA DA SURDURDUK. FAST ISLEM TUTAR LIMITLERINI KADEMELI OLARAK YUKSELTTIK.
TURK LIRASI TEDAVULUNUN KESINTISIZ SAGLANMASI, SUBELERIMIZDE KULLANILAN BANKNOT ISLEME SISTEMININ DONANIM VE YAZILIM MODERNIZASYONU, BANKNOT ISLEME KAPASITEMIZIN ARTIRILMASINA YONELIK CALISMALARIMIZ OLDU.
ULUSAL VE ULUSLARARASI PAYDASLARIMIZLA IS BIRLIGININ GUCLENDIRILMESI VE MEVCUT ILISKILERIMIZIN DERINLESTIRILMESI KAPSAMINDA 2024 YILINDA DA KENDI GOREV VE YETKI ALANIMIZ CERCEVESINDE FAALIYETLERIMIZI SURDURMEYE DEVAM ETTIK.
TEMEL GOREV VE SORUMLULUKLARIMIZ CERCEVESINDE CALISMALARIMIZI SURDURURKEN, KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK FAALIYETLERI KAPSAMINDA AKADEMIK CALISMALARA DA KATKIDA BULUNMAYA DEVAM ETTIK.
SAYGIDEGER PAY SAHIPLERI, DEGERLI KONUKLAR,
BIR KEZ DAHA VURGULAMAK ISTERIM KI, FIYAT ISTIKRARI SURDURULEBILIR BUYUME VE TOPLUMSAL REFAH ARTISI ICIN ON KOSULDUR. TCMB OLARAK DEZENFLASYON SURECINI SURDURECEK, ENFLASYONU, BELIRLEDIGIMIZ ARA HEDEFLERLE UYUMLU OLACAK SEKILDE DUSURMEK ICIN KARARLILIK VE OZVERI ILE CALISMALARIMIZI SURDURECEGIZ.